Sony ST-5000f

Voor tweedehands vintage FM-tuners wordt niet zoveel voor geboden dan voor dezelfde vintage versterkers. Dat komt doordat de FM-band niet zo populair meer is voor thuisgebruik. DAB2 over de ether, Digitale Radio over de kabel en internet-radio streaming zijn makkelijkere alternatieven. Ik kocht mijn ST-5000f bij een kringloopwinkel; hij deed het, hoewel ik wat problemen zag. De signaalmeter bewoog niet en een originele vernikkelde antenne-aansluitmoer ontbrak. Ik las op het web dat tunermeters wel vaker een probleem hadden. Het repareren van de originele signaalmeter lukte mij niet. Misschien wat onhandig gedaan, nooit eerder gedaan. Het probleem van de draaispoelmeters die niks doen, leek mij een lijmprobleem. Het spoeltje is met lijm gecentreerd. Na ruim 50 jaar laat die lijm wat los en komt er druk op de draai-as te staan, die hem vast laat staan. Het is nogal een gevoelig systeem.

Het is een lastig probleem om zulke meters te vinden. Hoewel de meters van bijvoorbeeld Sony ST-5140 hetzelfde eruitzien. Zijn ze totaal anders van maat. De meters van de ST-5000f zijn namelijk van een duurder ontwerp. Ik ben erachter gekomen dat de meters uit de Sony-serie van ST-2950 de juiste venstermaten hadden. Helaas valt de meter er niet mooi in, de rest heeft namelijk niet de juiste maten; maar dat is amper zichtbaar. Het nadeel van de slechte verlichting is dan ook opgelost. Het is wat knutselen om ook de meterverlichting van de ST-2950 over te zetten. De kleur komt overeen met afstemnaald. De schaalverlichting heb ik vervangen door 8-Volt 30mm ledverlichting. Ik zag dat de condensator die over de aan/uit-schakelaar zat bol stond. Deze dient om de hoogspanningsboog bij uitschakelen te doven zodat de schakelaar langer meegaat. Hij was kapot en het leek ook dat de schakelaar wat bleef 'aan' plakken. Deze (CP) weerstand-condensator zat in een behuizing. Moeilijk te vinden, dus heb ik hem in discrete onderdelen nagemaakt. Ik moet zeggen, de ST-5000f klinkt geweldig: verdient een goede antenne. De muting-regeling lijkt niet te werken. Nu ik de servicemanual heb, zal ik hem nog eens afregelen.

Ergens las ik dat de Sony Tuner ST-5000 geïnspireerd was op het legendarische buizenontwerp van de Marantz 10B uit 1966. In 1959 evenaarde de omzetwaarde van halfgeleiders (transistors en diodes) die van ontvangbuizen. In vier jaar tijd verbeterde men het frequentiebereik, betrouwbaarheid en productiekosten met een factor 10. De transistor overtrof de ontvangbuis in kosten en ruisniveau. De ST-5000 is uit 1967 en geheel opgebouwd uit discrete siliciumtransistors. De ST-5000 heeft de signaalsterkte-meter linksboven de afstemschaal en de modulatie-zwaaimeter rechtsboven van de afstemschaal zitten. Een beetje vreemd om die meters uit elkaar te plaatsen. Dat is ook bij zijn opvolger de Sony ST-5000f in 1968 recht gezet. Waarbij de f staat voor de FET (Field Effect Transistor). Sony N-channel MOSFET 2SK22 transistors (vanaf 1969 de 2SK23) zitten in het FM ingangsversterker gedeelte. Die zorgen voor een grotere gevoeligheid. De FET transistors werden begin 1960 gerealiseerd en waarschijnlijk eerst in de hoek van defensie en ruimtevaart gebruikt. Pas later ook in de consumentenmarkt. Beide Sony-typen ST-5000 en 5000f waren ontworpen door Masaru Nagami. Het had de best mogelijke componenten en het design en de fabricage had meer weg van degelijke militaire apparatuur. Zo is de tekst op het frontpaneel geheel gegraveerd.